ONDERZOEKSVRAAG 4
Is ook Mercurius bezig met een ascentieproces?

Dit Centrum voor Ascentie-Informatie en Onderzoek onderzoekt de aannemelijkheid van allerlei stellingen van het ascentiemateriaal. Eén van de aspecten van dit materiaal richt zich op de mogelijkheid dat niet alleen de Aarde in een ascentieproces actief zou zijn, maar bijna alle planeten van ons zonnestelsel. Voor de andere 'ascenderende planeten' kun je je richten op onderzoeksvraag 23. Deze pagina richt zich alleen op de planeet Mercurius. Zoals dat ook zou gelden voor de aarde, zou ook voor Mercurius opgaan dat hierdoor de temperatuur van de planeet zou stijgen. Dit leek me een interessante stelling om eens aan een onderzoek bloot te stellen: in hoeverre is er sprake van een toename van temperatuur van de planeet Mercurius?

Is er sprake van een gemiddelde temperatuurstijging op de planeet Mercurius?

Tijdens het onderzoek zullen er meerdere trends worden beschreven en onderzocht. Deze trends spelen zich voornamelijk af in deze tijdsperiode (plus minus vanaf 1987-2025). Ik ben geen astronoom en heb ook weinig kaas gegeten van manieren om de temperatuur op planeten te meten. Ik ben dan ook op zoek naar iemand die toegang heeft tot informatie betreffende de meting van de temperatuur op Mercurius, waarbij er ook de mogelijkheid bestaat om eventuele trends in temperatuur waar te nemen.

Is het zo dat de gemiddelde temperatuur van een planeet op een regelmatige basis wordt gemeten, of wordt daar weinig aandacht aan besteed? Heb je informatie betreffende deze onderzoeksvraag neem contact op met het centrum door een mailtje te posten in de brievenbus in de balk hiernaast.

Hieronder volgen een aantal reacties van deskundigen op deze huidige onderzoeksvraag. Daarna kun je een samenvatting vinden, gevolgd door een openstaande vragensectie.

Reacties

(reactie 1, Lode Stevens van het Europlanetarium, Genk, België (zie website), 28-12-2003)

"Voor zover ik weet is de temperatuur op Mercurius, Venus en Aarde toegenomen. Deze temperatuurstoenamen wordt veroorzaakt door de zon, die voorheen als een stabiele ster werd aangezien maar in werkelijkheid een veranderlijke ster is.

Mercurius verwijdert zich aan de hemel nooit ver van de Zon. Het is de planeet die het dichtst bij de Zon ligt. Afhankelijk van de helling van de ecliptica op de horizon is de elongatie van Mercurius gunstig of ongunstig. In haar perihelium kan de dagtemperatuur oplopen tot 467° C terwijl het ‘s nachts kan afkoelen tot -173° C, het grootste dag-nachtverschil in het zonnestelsel. Met zijn kleine massa en de nabijheid van de Zon is het niet verwonderlijk dat een atmosfeer ontbreekt (we vinden er slechts 105 atomen/cm3; aan het aardoppervlak bedraagt het aantal moleculen 1019/cm3). En dit ontbreken van een atmosfeer verklaart de extreme temperatuursverschillen tussen dag en nacht.

De planeet loopt in 88 dagen éénmaal rond de Zon en draait in 58,65 dagen éénmaal rond zijn as. Mercurius draait bijgevolg driemaal rond zijn as in de tijd dat de planeet tweemaal rond de Zon loopt. Er bestaat een 3:2 resonantie tussen de aswenteling en de baanperiode. Eén etmaal op Mercurius duurt dus tweemaal zolang als een jaar op die planeet. Ga dit zelf even met de volgende tekening na. Dit komt door de getijdenwerking van de Zon. Die veroorzaakt periodieke veranderingen in het oppervlakte van de planeet van ongeveer een meter. De dissipatie van die energie vertraagde de rotatie en leidde tot de huidige stabiele toestand. "

(reactie 2, C.K., 29-12-2003)

De aarde heeft een dampkring, mercurius niet. Dat maakt erg veel zo niet alles uit. Op aarde heb je evenementen als ijstijden en levende wezens die van deze planeet een broeikas plegen te maken. Dat zijn de belangrijkste redenen van een veranderende temperatuur op wereldschaal over b.v. een periode van 25 jaar (alhoewel kort).

Zou de aarde geen dampkring bezitten en dus ook geen water, bossen, etc en dus ook geen leven dan zou deze planeet er vermoedelijk ongeveer uitzien als Mars nu. De variatie over de jaren heen van de gemiddelde temperatuur op zo'n aarde zou slechts marginaal zijn. Zo is het ook bij Mercurius, over 25 jaar gemeten zal de gemiddelde temperatuur daar niet of nauwelijks aan verandering onderhevig zijn. Zoals A.W. opmerkt kan dat alleen op zeer lange tijdschaal (miljoenen jaren) door de verandering van de zonneconstante of daar een verandering van de baan van de planeet. Op een, astronomisch gezien, zeer korte tijdschaal van 25 jaar veranderd er hoegenaamd niets.

(reactie 3, C.K. 30-12-2003)

Dat een (normale) planeet, zonder dampkring en verder geen abnormaliteiten, in b.v. 15 jaar 100 graden in temperatuur zou kunnen opwarmen is fysisch onmogelijk. Feitelijk is dat uitsluitend mogelijk als er een kernfusieproces in de kern van de planeet op gang zou komen. Geen enkel ander fysiche proces kan zorgdragen voor zo'n gigantische warmteproduktie in zo'n korte tijdsspanne.

Een bijzonder geval is de planeet Jupiter. Deze zend twee keer zoveel straling uit als dat ze van de zon ontvangt. Er vindt weliswaar geen kernfusie plaats maar Jupiter wordt om deze reden toch wel eens als een soort protozon genoemd. Anderzijds is de gemiddelde temperatuur van Jupiter door de jaren heen wel constant, d.w.z. er is geen sprake van een snelle opwarming in een kort tijdsbestek.

(reactie 4, S.C. (zie Volkssterrenwacht Urania, België), 30-12-2003)

Het is mogelijk na te gaan of Mercurius aan 't opwarmen is. Je kan bijvoorbeeld Mercurius waarnemen op verschillende golflengten, hieruit een golflengte/intensiteit-kromme uit opstellen en zo een vrij goede schatting maken van de temperatuur.

Er gebeurt echter vermoedelijk weinig onderzoek naar de opwarming van Mercurius, aangezien er weinig reden is om aan te nemen dat ze opwarmt. De baan komt niet beduidend dichter bij de zon te liggen, de rotatie rond zijn as verloopt niet beduidend trager en een opwarming omwille van broeikasgassen is ook uitgesloten omdat Mercurius nagenoeg geen atmosfeer heeft. Moest er iets veranderen in deze omstandigheden, dan zou dat zeer snel opgemerkt worden door amateur-astronomen (die de planeet plots niet meer terugvinden of er vreemde details opmerken).

Verder heb ik eerlijk gezegd mijn twijfels bij het bewustwordingsproces van een planeet, en weet ik niet welke filosofische implicaties het warmer worden van Mercurius zou kunnen hebben.

(reactie 5, A.W. 31-12-2003)

Ik weet niet of er een organisatie de temperatuur bijhoudt van Mercurius, maar er kan zeker wel iets over gezegd worden.

Opwarming van binnenuit kan gebeuren door getijdekrachten, dezelfde kracht die op aarde zorgt voor eb en vloed, ook het aardoppervlak stijgt en daalt daardoor, alleen zo weinig dat wij er in het dagelijks leven niks van merken. De Jupitermaan Io staat zo dicht bij Jupiter dat hij een enorm grote getijdewerking ondergaat, zodat hij als het ware 'kookt', te zien aan erg veel vulkanisme. Maar getijdekrachten veranderen alleen maar bij sterke wijzigingen van de baan (door een botsing) of in miljoenen jaren, zoals Casper schreef, dus dat kan bij Mercurius niet het geval zijn.

Een andere manier is radioactiviteit, daardoor is het binnenste van de aarde ook vloeibaar en heet (te zien aan vulkanen). Mercurius heeft geen vulkanen, dus geen actieve binnenkant. Aan de zonkant is Mercurius heet, +400, en aan de andere kant koud, -100, (vergeef me een paar graden), de temperatuurverschillen zijn zo groot omdat hij erg langzaam om zijn as draait, hij kan lang geroosterd worden aan de zonkant en lang afkoelen aan de schaduwkant. Wat de invloed is van de getijdekrachten weet ik niet maar ik denk dat ze erg klein zijn omdat hij zo langzaam draait, net als onze maan, daar spelen ze ook nauwelijks een rol.

In elk geval is een temperatuursverschil van 100 graden in 15 jaar zo ontzettend groot dat dat alleen maar veroorzaakt zou kunnen worden door een echte ramp, zo een die dan ook niet meer stopt. Ik zou niks anders weten dan een botsing, bv, of erger, het warmer worden van de zon. In dat geval (15 jaar, dat is snel!) doet het er niet veel meer toe wat wij nog te weten komen, we komen dan toch niet meer op tijd van de aarde weg! Maar wees niet bang, dat is fysisch gezien echt onmogelijk, dat de zon dat zou doen. In alle gevallen zouden we het zeer zeker weten. 100 graden is erg, erg veel!

...Dit alles bij elkaar is de reden dat ik denk dat er geen geld gestoken wordt in zoiets als het bijhouden van de temperatuur op Mercurius, alhoewel ik het dus niet met zekerheid kan zeggen. Daarvoor helpt dan alleen nog surfen op internet, want als iemand dat aan het doen is, zal die het vast openbaar willen maken.

...De temperatuur van de aarde, ook de binnenkant wordt vast goed bijgehouden (en van Mars ook, met al die missies), en een opwarming van binnenuit zou beslist gemerkt worden, bijvoorbeeld door een toename van vulkanisme! Het zou, wegens bovenstaande argumenten (het kan niet) ongelooflijk interessant (hoewel gevaarlijk, maar dus ook belangrijk) zijn als de aarde dat aan het doen was!

Samenvatting

Wel opmerkelijk is het karakter van Jupiter in deze context: deze planeet schijnt namelijk twee maal zoveel energie uit te zenden dan dat hij ontvangt van de Zon. Het is schijnbaar wel mogelijk dat een planeet een soort interne warmtebron heeft. De Aarde met haar vulkanisme toont ook aan dat ze van binnen heet kan zijn (zie ook onderzoeksvraag 5 en onderzoeksvraag 8). Er wordt door A.W. nog de mogelijkheid genoemd van de invloeden van mogelijke getijdewerkingen, maar die zijn relatief minimaal en zeker niet in staat om wezenlijke temperatuurverschillen te activeren. A.W. stelt dat er geen bewijzen zijn voor vulkanisme op Mercurius.

Als Mercurius daadwerkelijk zo snel zou opwarmen dan zou dat zeker opgemerkt gaan worden, al was het maar door amateurastronomen, zo veronderstelt C.S. Ook al wordt er waarschijnlijk momenteel niet veel energie gestoken in het bijhouden van de temperaturen op Mercurius omdat er niet veel spannends verwacht wordt. Mocht er inderdaad een opwarming van Mercurius gaan plaatsvinden dan is dat vanuit de huidige wetenschap bezien wel een zeer opmerkelijk verschijnsel.

Het is wat deze onderzoeksvraag betreft wel handig dat er twee ruimtevluchten gepland staan die Mercurius nader gaan onderzoeken. Zo wordt in de lente van 2004 de 'MESSENGER' gelanceerd door NASA en in 2008 lanceert de ESA haar 'BepiColombo' die rond 2010 bij Mercurius zou moeten aankomen. Mochten er daadwerkelijk wezenlijke temperatuurveranderingen gaan plaatsvinden de komende 15 jaar dan zal dat zeker goed geregistreerd worden door deze twee ruimtemissies. Het feit dat er twee ruimtemissies worden uitgevoerd de komende jaren zal ook garant staan voor veel aandacht voor de planeet, óók voordat de ruimtesondes aankomen.

Openstaande Vragen